niedziela, 6 marca 2016

Prehistoria: wstęp, rzeźba, malarstwo


PODZIAŁ DZIEJÓW:
Prehistoria to umowny okres od pojawienia się człowieka do wynalezienia pisma, dzielimy ją na epoki:

  1. PALEOLIT starsza epoka kamienia -występują duże sprzeczności co do początku (2mln /40tys pne.)  
  2. MEZOLIT środkowa epoka kamienia - od ok 11 tys pne.
  3. NEOLIT młodsza epoka kamienia - 8/6 tys pne.
  4. EPOKA BRĄZU - do ok. 700 pne. (dotyczy bardziej okresu rozwoju cywilizacyjnego, np. Mezopotamii, Cykladzkiej, itd.)
  5. EPOKA ŻELAZA - ok.450 pne. (dotyczy bardziej starożytności niż samej prehistorii)

    (pomiędzy epoką brązu a żelaza występują tzw. wieki ciemne)

Rys historyczny:
Człowiek żyjący we wspólnocie, koczujący w poszukiwaniu jedzenia (łowiectwo, zbieractwo) od Uralu po Ocean Atlantydzki. Popularna jest idea animizmu (nie mylić z pogaństwem!). Kanonem jest kobieta-matka (typ Wenus paleolitycznej) o uwydatnionych atrybutach kobiecych.

Pojęcia związane z epoką:
  • Magia łowiecka- wierzono, że wykonywanie (malowanie, rzeźbienie, itd.) zwierząt do kultu pomaga w czasie polowań.
  • Artefakt -wytwór ręki ludzkiej związany z jakąś kulturą (np. łowiecką).
  • Pięściaki - proste, kamienne narzędzie (broń) o zaostrzonej krawędzi tnącej i zaokrąglonej (przystosowanej do dłoni) podstawie.
  • Petroglif - rysunki wyryte na skale.
  • Alignment- aleja menhirów.
  • Ochra - naturalny pigment skalny, nieorganiczny o dużej zawartości związków żelaza i barwie od jasnożółtej poprzez czerwoną do ciemnobrązowej.


RZEŹBA:

Wenus z Willendorfu 
28-25 tys pne.
Wapień
*mieści się w kompozycji rombu
*wyolbrzymione atrybuty kobiece
*prawdopodobny związek z kultem płodności
*schematyczna twarz
*głowa pokryta włosami
*11,1 cm wys.




Wenus z Laussel

25-19 tys pne.
Wapień pomalowany czerwoną ochrą
Francja
*petroglif
*wyolbrzymione atrybuty kobiece
*prawa ręka trzyma róg żubra (symbol księżyca) z 13 nacięciami
*lewa ręka spoczywa na ciężarnym brzuchu
*kult płodności
*ok 42cm




Wenus z Dolnych Vestonic
29-25 tys pne.
Glina
Czechy

*wyolbrzymione atrybuty kobiece
*na twarzy zarys oczu
*mieści się w kompozycji rombu
*kult płodności





Wenus z Hohle Fels
40-35 tys pne.
Ciosy mamuta
Niemcy

*60mm wys.




Bogini matka z Çatal Hüyük  (Wielka bogini)
6-5,9 tys pne.
Turcja

*postać siedząca na tronie
*wyolbrzymione atrybuty kobiece
*głowy lwów symbolizują władzę nad rodem
*zarys twarzy i uszu






Dama z Brassempouy
25tys pne.
Kość słoniowa
Francja

*indywidualne rysy twarzy
*realizm
*włosy
* 3,5 cm wys.




Relief z bizonami
15-10 tys pne.
Glina
Francja

*zachowane proporcje
*realistyczne przedstawienie zwierzęcia
*wymodelowanie rogów, sierści itd.








MALARSTWO JASKINIOWE:
Podstawowe barwniki stanowiły: ochra i zwęglone kości oraz drzewo, a malowano palcami, metodą dmuchawki (pluto farbą), oraz posługiwano się pędzlami z włosia. Malarstwo miało znaczenie kultowe, a nawet magiczne. Motywem przewodnim były zwierzęta, które darzono wielkim szacunkiem, co odzwierciedla się w malarstwie.



Chauvet
30-28 tys pne.
Francja

*perspektywa kulisowa
*pigment na kamieniu
*realizm
*różnica walorowa




Lascaux

12-11tys pne.
Francja

Jaskinię odkryła grupa chłopców w 1940, którym podczas zabawy uciekł pies.

*realizm
*zachowane proporcje
*perspektywa kulisowa i skręceniowa
* różnica walorowa
*ukazanie ruchu
*czarny kontur i niejednolita plama barwna



Altamira
25-13 tys pne.
Hiszpania 

*wielobarwne (czerń, czerwień, fiolet)
*realizm
*różnica walorowa
*ruch
*czarny kontur, a wewnątrz plamy o różnych tonach barwnych
*zachowane proporcje



Santa Cruz (jaskinia dłoni)
13-9 tys pne.
Argentyna





Tassili
16-12 tys pne.
Algeria

*jednolita plama barwna bez różnicy walorowej
* "ranna antylopa"- relief wklęsły


Ciekawy przykład stanowi również wizja szamańska z jaskini Trois Frères: